آیا چین غیرقابل سرمایه‌‌گذاری است؟

کلمات کلیدی: سرمایه‌‌گذاری، چین، شرکت‌‌های اینترنتی، جی‌پی‌مورگان، شرکت‌‌های فناور، محرمانگی حسابرسی، داده‌‌های مالی

تهیه و تنظیم: حمداله شکرالهی

مقدمه

جی‌‌پی‌‌مورگان[1]، شرکت خدمات مالی و بانکداری آمریکایی، با انتشار گزارشی در مورد ریسک‌‌های ناشی از سرمایه‌‌گذاری در شرکت‌‌های فناور چینی منجر به برهم زدن معادله سرمایه‌‌گذاران خارجی بر روی شرکت‌‌های چینی، به ویژه شرکت‌‌های فناور شده است. انتشار این گزارش منجر به افت قیمت سهام این شرکت‌‌ها شده و ارزش برخی از آنها به طور چشم‌‌گیری کاهش یافته است و نگرانی سرمایه‌‌گذران و سهامداران این شرکت‌‌ها را تشدید کرده است. از طرفی، رشد اقتصادی معجزه‌‌آسای چین در دهه‌‌های اخیر و توسعه روابط خود با دنیا نشان می‌‌دهد این کشور هنوز تشنه جذب سرمایه‌‌های خارجی هستند. با این وجود گزارش جی‌‌پی‌‌مورگان چین را با چنین عملکردی در رشد اقتصادی که به عنوان کارخانه جهان شناخته می‌شود "غیرقابل سرمایه‌گذاری[2]" می‌داند؛ نتایج این گزارش چقدر به واقعیت نزدیک است؟ آیا واقعا وقت آن رسیده است که سرمایه‌‌گذاران سرمایه خود را از شرکت‌‌های چینی خارج کنند؟ و اگر چنین است، عواقب این تصمیم برای چین و دنیا و به ویژه آمریکا چه می‌‌تواند باشد؟ اهمیت این موضوع سبب شده است اکونومیست درگزارشی با عنوان "آیا چین غیرقابل سرمایه‌‌گذاری است[3]" به این موضوع بپردازد.  

قانون محرمانگی حسابرسی[4]

"قانون محرمانگی حسابرسی"، شرکت‌‌های چینی و به ویژه شرکت‌‌های فناور را از انتشار اطلاعات و داده‌‌های مالی به حسابرسان غیرچینی منبع می‌‌کند. به دنبال این قانون، جی‌‌پی‌‌مورگان معتقد است به دلیل عدم انتشار اطلاعات مالی توسط شرکت‌‌های چینی، ارزیابی دقیق این شرکت‌ها غیرممکن خواهد بود و سرمایه‌‌گذاران نمی‌‌توانند در مورد وضعیت فعلی و آینده این شرکت‌‌ها اطلاعات کافی برای سرمایه‌‌گذاری داشته باشند. آیا عدم نشر اطلاعات مالی به معنی غیرقابل سرمایه‌‌گذاری بودن در مورد یک شرکت یا سهام آن است؟ کلمه غیرقابل سرمایه‌‌گذاری در تاریخ در مورد سهام برخی شرکت‌‌ها وجود داشته است، اما تحلیل‌‌گران و صاحب‌‌نظران معتقدند به جای کلمه غیرقابل سرمایه‌‌گذاری می‌توان از عبارت "غیرجذاب بودن[5]" یا از نظر اکونومیست از "غیرقابل تحلیل بودن" استفاده نمود.

مقررات جدید بر روی شرکت‌‌های چینی

سیاست‌‌های سال‌‌های اخیر آمریکا بر علیه چین مانند ممنوعیت سرمایه‌‌گذاری در چین یا ممنوعیت خرید محصول از برخی شرکت‌‌های چینی که در زمان ریاست جمهوری ترامپ اتخاذ شد، یا ممنوعیت اعمال شده از سوی کانادا برای سرمایه‌‌گذاری در شرکت چینی هواوی[6] و اتفاقات و تصمیماتی از این قبیل منجر به تشدید تنش بین چین و غرب شده و حساسیت چینی‌‌ها نسبت به انتشار داده‌‌ها و اطلاعات مالی شرکت‌‌های خود را افزایش داده است. از طرفی نوع حاکمیت موجود در شرکت‌‌های چینی نیز موجب تشدید نگرانی‌‌ سیاست‌‌گذران و سرمایه‌‌گذاران غربی شده است. این فضای عدم اعتماد بین طرفین چینی و غربی منجر به بروز رفتارها و عکس‌‌العمل‌‌های کنشگر و در نتیجه تدوین قوانینی سخت‌‌گیرانه توسط سیاست‌‌گذارن چینی نسبت به نشر اطلاعات شرکت‌‌های چینی به ویژه شرکت‌‌های فناور و اینترنتی شده است.

عواقب قانون محرمانگی حسابرسی

بعد از قانون محرمانگی حسابرسی چین نسبت به شرکت‌‌های فناور، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا[7] اعلام کرد شرکت‌‌های چینی تا سال 2024 از بازار بورس نیویورک خارج خواهند شد. این خبر منجر به کاهش ارزش شرکت‌های بزرگ فناور چینی تا 70 درصد نسبت به اوج قیمت آنها شد. با خروج شرکت‌‌های چینی از بازار بورس نیویورک، چین یکی از منابع اصلی تامین مالی توسط این شرکت‌‌ها را از دست خواهد داد. چرا که وجود شرکت‌‌ها در بازار سرمایه بین‌‌المللی به ویژه در بازار بورس آمریکا کمک خواهد کرد چین سرمایه‌های مورد نیاز خود را از این طریق جذب نماید. بخش بزرگی از رشد قابل‌‌توجه چین در دو دهه گذشته مرهون همین سرمایه‌‌هایی بوده که از طریق حضور شرکت‌‌های چینی در بازارهای بین‌المللی جذب شده است.

 از طرف دیگر، رشد چشم‌‌گیر اقتصاد چین در دهه‌‌های گذشته و همچنین توسعه روابط خود با کشورهای غربی به ویژه آمریکا نشان می‌‌دهد بازار چین هنوز تشنه جذب سرمایه‌‌های خارجی است. لذا خروج سرمایه‌‌گذاران غیرچینی از یک طرف و خروج شرکت‌‌های فناور چین از بازار بورس نیویورک از طرف دیگر منجر به از دست رفتن فرصت‌‌های جذب سرمایه خارجی و همچنین تامین منابع مالی توسط این شرکت‌‌ها برای چین خواهد شد.

لذا به نظر می‌‌آید چین از دو جنبه نگرانی دارد؛ از طرفی نگران انتشار داده‌‌های مالی شرکت‌‌های فناوری و اینترنتی خود است. از طرف دیگر، نگران از دست دادن اعتبار شرکت‌‌های خود در بازارهای بورس بین‌‌المللی، به ویژه بازار بورس آمریکا، و خروج آنها از این بازارها است که نتیجه آن از دست رفتن فرصت‌‌های جذب سرمایه خارجی و تامین منابع مالی است. به همین خاطر دولت چین اقدام به بازنگری در مورد سیاست‌‌های خود نسبت به شرکت‌‌های فناور و اینترنتی نموده است و درصدد تغییر قوانین محرمانگی حسابرسی است. همچنین، به سرمایه‌‌گذاران غیرچینی اطمینان داده که حمایت‌‌های سیاستی و مالی خوبی از آنها خواهد شد.

جمع‌‌بندی

ملاحظات سیاسی، امنیتی و اقتصادی و اتفاقاتی که بین چین و آمریکا در یک دهه اخیر رخ داده است نشان می‌‌دهد طرفین چینی و غربی، هرکدام از موقیعت‌‌های سرمایه‌‌گذاری را به مانند مهره‌‌های شطرنج می‌نگرند، چرا که اشتباه هر طرف می‌‌تواند موجب از بین رفتن موقعیت‌‌های سرمایه‌‌گذاری و مالی شود.

چین می‌‌داند سخت‌‌گیری بیشتر موجب حذف سرمایه‌‌گذارن غیرچینی شده و مهمترین منابع تامین مالی و همچنین بازار کالای خود را از دست خواهد داد. از طرف دیگر، آمریکا نیز به این نتیجه رسیده است که با ممنوعیت سرمایه‌‌گذاری در شرکت‌‌های چینی و محدودیت خرید از آنها، بزرگترین کارخانه دنیا یعنی چین را که می‌‌تواند محصولات خود را با قیمت ارزان تولید کند، از دست خواهد داد. لذا دو کشور سعی دارند با تغییر سیاست‌‌ها رابطه‌‌ای برد-برد با یکدیگر را حفظ کنند و از تنش‌‌های سیاسی و اقتصادی با یکدیگر که موجب از بین رفتن فرصت‌‌های اقتصادی می‌شود، جلوگیری کنند.