رشد یادگیری با تکنولوژی آموزشی

کلمات کلیدی: اکونومیست، تکنولوژی، آموزش، سرمایه‌‌گذاری

تهیه و تنظیم: علی دبیریان

مقدمه

با بروز همه‌‌‌گیری کرونا و تعطیلی ادارات، مدارس و دانشگاه‌ها در سراسر جهان، نیاز به توجه بیشتر به نقش تکنولوژی در بهبود کارایی صنعت آموزش بیش از پیش احساس شد؛ این مسئله سبب شده است که علیرغم تلاش نه‌چندان مدارس و دانشگاه‌ها برای بهبود شرایط تحصیلی دانش‌پژوهان، با استفاده از تکونولوژی، شرکت‌های تکنولوژی آموزشی رشد بالایی را تجربه کنند؛ رشد بالای شرکت‌‌های تکنولوژی آموزشی بعد از همه‌گیری کرونا سبب شده است که اکونومیست در گزارشی با عنوان «آیا سیر صعودی پیشرفت آموزش تکنولوژی‌‌محور ادامه پیدا می‌‌کند؟»، ابعاد مختلف این پدیده را مورد بررسی قرار دهد.[1]

رونق تکنولوژی در صنعت آموزش

استفاده از تکنولوژی در صنعت آموزش طی سال‌‌های اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرده است؛ شتاب‌دهنده‌‌ها[2] در سال 2021 نزدیک به 21 میلیارد دلار در شرکت‌‌های تکنولوژی آموزشی سرمایه‌‌گذاری کرده‌‌اند که این رقم در سال 2021 بیشتر از سه برابر رقم سال 2019 و چهل برابر دهه گذشته است؛ byju’s مهمترین شرکت نوپای یادگیری آنلاین است که رشد سرسام‌‌آوری را بعد از شروع همه‌‌گیری تجربه کرد؛ شرکت byju’s، یک شرکت بزرگ چندملیتی است که در زمینه آموزش، حتی قبل از شروع همه‌‌گیری کرونا و تعطیلی مدارس هم روند فزاینده‌‌ای در جذب کاربران داشت؛ این شرکت در سال 2011 توسط بیجو ریوندران[3] که از محبوبیت بسیار زیادی در هند برخوردار بوده است به بهره‌‌برداری رسید. در سال 2019 میلیون‌‌ها نفر از دانش‌‌آموزان هندی مشغول استفاده از محصول منحصربه‌‌فرد این شرکت بوده‌‌اند؛ این محصول یک نرم‌‌افزار یادگیری در کنار آموزش‌‌های مدرسه است. بسته‌ماندن مدارس بعد از همه‌‌گیری کرونا شانس موفقیت byju’s را ارتقا بخشید و تعداد دانش‌‌آموزانی که پدر و مادر آن‌‌ها هزینه‌‌های استفاده همه‌‌جانبه از نرم‌‌افزار را پرداخت کرده‌‌اند، تا هفت میلیون نفر افزایش پیدا کرد. بلومبرگ در گزارشی طی ماه‌‌های گذشته از برنامه‌‌های این شرکت برای ایجاد شعبه جدید در نیویورک پرده‌‌برداری کرد که این مسئله می‌‌تواند ارزش شرکت را تا 48 میلیارد دلار بالا ببرد. همچنین از بین هفده شرکت خصوصی نوپای تکنولوژی آموزش‌‌ که بالاتر از یک میلیارد دلار ارزش‌‌گذاری شده‌‌اند[4]، می‌‌توان به کورسرا[5]،بازار دوره‌‌های آموزشی آنلاین با ارزش بازاری حدود سه میلیارد دلار و دولینگو [6]، نرم‌‌افزار مختص یادگیری زبان با ارزش بازاری حدود چهار میلیارد دلار اشاره کرد. شرکت Holoniq (یک شرکت تحقیقاتی) پیش‌‌بینی کرده است که درآمدهای تکنولوژی آموزش‌‌ جهانی تا سال 2025 بیشتر از پنج برابر این درآمد قبل از همه‌‌گیری کرونا شود و به عدد 400 میلیارد دلار برسد.

نمودار 1: سرمایه‌‌گذاری‌‌ شتاب‌دهنده‌‌ها در تکنولوژی آموزش (میلیارد دلار)

توضیحات: محور افقی بازه سال‌‌های 2010 تا 2021 را نشان می‌‌دهد و محور عمودی مربوط به سرمایه‌‌گذاری‌‌ شتاب‌دهنده‌‌ها در تکنولوژی آموزش به میلیارد دلار است؛ در هر سال سهم کشورها از سرمایه‌‌گذاری‌‌ شتاب‌دهنده‌‌ها در تکنولوژی آموزش به تصویر کشیده شده است که رنگ قرمز مربوط به چین، رنگ آبی مربوط به آمریکا، رنگ فیروزه‌‌ای مربوط به هند و رنگ گلبهی مربوط به کشورهای اروپایی است.

منبع: HolonIQ

تکنولوژی آموزشی و ارتقا آموزش دانش‌‌آموزان

مدارس و دانشگاه‌‌ها در سطح جهان، بیشترین هزینه‌کرد آموزشی را انجام می‌دهند؛ اما آن‌‌ها به اندوخته‌‌های نقد خود و حالت محافظه‌‌کارانه در تغییر بستر فناوری آموزش اکتفا می‌‌کنند؛ در سال 2019 مدارس و دانشگاه‌‌ها فقط حدود سه درصد از خرج‌‌کرد آموزشی خود را به توسعه نرم‌‌افزارها و بسترهای برخط آموزش اختصاص داده‌‌اند. بسته‌‌شدن مدارس و دانشگاه‌‌ها، تلاش برای تجربه ابزارهای جدید را ارتقا بخشید؛ سیاست‌‌گذاران، انبوهی از تبلت‌‌ها و رایانه‌‌ها به همراه پهنای باند توسعه‌‌یافته در مدارس را در اختیار دانش‌‌آموزان قرار دادند. آن‌‌ها همچنین مبلغی اضافه به آموزگاران برای هزینه بر روی ابزارهایی که به زعم آنها می‌‌توانست فرآیند یادگیری را بهبود بخشد پرداخت می‌‌کردند. برای مثال در ایالات متحده آمریکا، از زمان شروع همه‌‌گیری کرونا بیشتر از 200 میلیارد دلار به صورت هزینه اضافی برای مدارس تخصیص پیدا کرده است.

برای سال‌‌های متمادی شرکت‌‌های تکنولوژی آموزش‌‌ تصمیم گرفتند که به مدارس و دانشگاه‌‌ها فروش نداشته باشند و درعوض فروش خود را به صورت مستقیم به دانش‌‌‌‌پژوهان انجام دهند. خانوارهای آسیایی مدت‌‌هاست علاقه‌‌مند پرداخت برای آموزش از طریق تدریس خصوصی  یا سایر خدمات از این دست (مانند نرم‌‌افزارbyju’s) بوده‌‌اند؛ خانوارها در اروپا و آمریکا نیز درحال علاقه‌‌مندشدن به این نوع آموزش‌ها هستند. یادگیری با نظارت از راه دور[7] سبب شده است که والدین از آگاهی و همراهی بیشتر نسبت به یادگیری فرزندانشان و همچنین در برخی موارد از حساسیت نسبت به آنچه در حال آموزش هست، برخوردار شوند.

تکنولوژی آموزشی و ایجاد رونق در بازار کار

آموزش به بزرگسالان نیز از جایگاه والایی در این حوزه برخودار است؛ نیروهای کار در زمان فراغت می‌‌توانند دوره‌‌های آنلاین آموزشی که می‌‌تواند برای آینده‌‌شان مفید باشد و چشم‌‌انداز کاری مناسبی داشته باشند را بگذرانند. دورکاری نیز فرصت‌‌های بیشتری برای تقویت مهارت  یا شروع یک مهارت جدید برای جویندگان کار فراهم می‌‌آورد. با رایج‌‌شدن تعویض مشاغل در کشورهای آمریکا و انگلستان، نگرانی کارفرمایان شرکت‌‌های بزرگ افزایش پیدا کرده است. رویکرد آن‌‌ها به این سمت در حال حرکت است که بر روی آموزش کارکنان خود تمرکز بیشتری داشته باشند تا علاوه بر تعامل بهتر، شکاف آموزشی و مهارتی بین آن‌‌ها را نیز کاهش دهند؛ این موضوع باعث سود فراوان شرکت‌‌های تکنولوژی آموزشی همچون کورسرا شده است؛ به طوری که طبق گفته این شرکت، فروش حق عضویت به مشتری‌‌های حقوقی (شرکت‌‌های بزرگ) بالاترین سرعت رشد را داشته است.

نقاط ضعف و چالش‌‌های تکنولوژي آموزشی

به هر حال به نظر نمی‌‌رسد تکنولوژی آموزش‌‌ بدون مشکل بوده باشد؛ حکومت‌‌ها طی سال‌‌های متمادی برای این تقاضای عظیم شرکت‌های تکنولوژی آموزشی‌‌ نگران بوده‌اند؛ به این مفهوم که به عقیده آن‌‌ها آموزش خصوصی به افزایش نابرابری‌‌ها دامن می‌‌زند؛ برای نمونه حزب کمونیست چین[8] در ماه جولای اعلام کرد که کسب ‌‌و کارها نمی‌‌توانند به صورت عادی با فروش دوره‌‌های آموزشی خارج از مدرسه به دانش‌‌آموزان در مقاطع ابتدایی و متوسطه مدارس، کسب سود کنند؛ با این اعلان ارزش شرکت‌‌های مطرح تکنولوژی آموزش‌‌ در چین با کاهش عجیبی رو به‌‌ رو شد. به گفته آقای توماس[9] از بانک سیتیگروپ[10]، این تجربه پیش‌‌آمده برای چین، سرمایه‌‌گذاران تکنولوژی آموزشی را دچار نگرانی کرده است.

این وضعیت ممکن است هند را نیز تحت تاثیر قرار دهد؛ به طوری که برای مثال برخی والدین، شرکت‌‌های تکنولوژی آموزشی را به ارائه تبلیغات گمراه‌‌کننده[11] و همچنین رویکردهای فروش تهاجمی[12] متهم می‌‌کنند. طی ماه گذشته وزیر آموزش[13] هند اعلام داشت که قانون‌‌گذاری جدید در شرف اقدام است؛ در پی این موضوع پانزده شرکت هندی مطرح در این حوزه قول تشکیل کارگروهی برای بررسی دستورالعمل‌‌های جدید داده‌‌اند. در مقابل بعید است که شرکت‌‌های غربی با چنین محدودیت‌‌هایی مواجه گردند؛ هرچند که این شرکت‌‌ها نیز چالش‌های خاص خود را دارند؛ برای مثال شرکت چگ[14] در آمریکا از ثبت نام کمتر از حد معمول در دانشگاه‌‌های این کشور و تاثیرگذاری آن بر روی درآمد این شرکت، ابراز نگرانی کرده است. ارزش بازاری این شرکت اوایل سال 2021، که تا 14 میلیارد دلار افزایش پیدا کرده بود به عدد چهار میلیارد دلار (کمتر از دوره قبل از همه‌‌گیری کرونا) بازگشت؛ به هر حال خبرگان صنعت آموزش اذعان دارند تکنولوژی آموزشی هنوز هم جای رشد دارد و آینده درخشانی در تحولی که به واسطه تکنولوژی در صنعت آموزش در دوران همه‌‌گیری کرونا به وجود آمد، قابل تصور است.